Uszkodzenie mózgu i/lub obumarcie jego fragmentów z powodu zatrzymania dopływu krwi do tkanki mózgowej nazywamy udarem mózgu.
Wyróżniamy dwa jego rodzaje:
1. UDAR NIEDOKRWIENNY MÓZGU
– powstaje na skutek niedrożności tętnicy zaopatrującej mózg w krew. Krew nie możliwości przepływu przez nią lub przepływa w bardzo małych ilościach. Powoduje to jej niedostateczna ilość w komórkach mózgu. Najczęstszą przyczyną udaru niedokrwiennego mózgu jest miażdżyca. Nadmierny poziom cholesterolu powoduje tworzenie się blaszek miażdżycowych, które powoli odkładają się w ścianach naczyń krwionośnych i zimniejszą ich średnice . Ilość blaszek miażdżycowych stopniowo wzrasta, powodując coraz większe zatykanie światła tętnic. Również tętnicy mózgowej i w konsekwencji prowadząc do jej całkowitego zablokowania (przeważnie na skutek skrzepu krwi powstałego w miejscu zwężenia). Zatkanie światła tętnicy może być również spowodowane zatorem, poprzez skrzepliny powstałe w sercu (np. po zawale serca czy u osób z wszczepioną sztuczną zastawką serca). Skrzepliny mogą tworzyć się również w żyłach kończyn.
2. KRWOTOCZNY UDAR MÓZGU
– powstaje w wyniku pęknięcia ściany tętnicy mózgowej i wylewu krwi poza naczynie. W wyniku pęknięcia ściany tętnicy krew nie dociera do tkanki mózgowej do tkanek zaopatrywanych w krew przez pękniętą tętnicę. Ponadto wypływająca krew niszczy sąsiednie tkanki nerwowy i zwiększa ciśnienie wewnątrzczaszkowe. Efektem tego jest zaburzenie funkcjonowania całego mózgu. Występują dwa typy krwotocznych udarów mózgu. Pierwszym z nich jest krwotok z naczynia znajdującego się na powierzchni mózgu – tak zwany krwotok podpajęczynówkowy będący skutkiem pęknięcia większego tętniaka lub naczyniaka, z powodu wad ściany naczynia. Drugi typ to krwotoki śródmózgowe powstające w wyniku uszkodzenia naczynia wewnątrz mózgu. Taki krwotok śródmózgowy spowodowany jest przede wszystkim nieleczonym lub źle leczonym nadciśnieniem tętniczym, utrzymującym się przez długie lata. Udary krwotoczne są o wiele groźniejsze i cięższe w swoim przebiegu niż udary niedokrwienne. O wiele częściej kończą się śmiercią, a możliwości ich leczenia są bardzo ograniczone.
Na udar mózgu każdego roku zapadają przynajmniej dwie osoby na
tysiąc . Udar niedokrwienny obserwuje się znacznie częściej u starszych osób,
natomiast krwotoczny udar mózgu może dotyczyć także osób w młodszym wieku.
Czynniki ryzyka udaru mózgu
Czynniki ryzyka niemodyfikowalne, czyli takie na które człowiek nie ma żadnego wpływu to:
-płeć (udar mózgu znacznie częściej dotyczy mężczyzn),
-wiek (chorują o wiele częściej osoby powyżej 55. roku życia),
-predyspozycje genetyczne,
-nadciśnienie tętnicze.
Czynniki ryzyka modyfikowalne, na które mamy wpływ to:
-choroby serca, np. wady serca,
-nadciśnienie tętnicze
-nadwaga/otyłość,
-brak aktywności fizycznej,
-palenie tytoniu,
-cukrzyca,
-nadużywanie alkoholu,
-bezdechy senne,
-odżywianie,
-miażdżyca,
-zaburzenia gospodarki lipidowej.
Objawy udaru mózgu
Objawy udaru mózgu uzależnione są przede wszystkich od jego fragmentu, który został uszkodzony.
Najczęstszymi niepokojącymi objawami są:
-problemy z równowagą i koordynacją ruchów,
-niedowład mięśni twarzoczaszki, np. opadanie kącika w ustach,
-osłabienie i parestezje kończyn, górnej
lub dolnej , albo obu jednocześnie
-zaburzenia wzroku - znacznie ograniczone pole widzenia, podwójne widzenie, całkowita utrata widzenia
(najczęściej
tylko w jednym oku)
-bardzo silne napadowe bóle głowy (szczególnie u pacjentów z krwotokiem
podpajęczynówkowym),
-osłabienie mięśni języka i gardła skutkujące trudnościami w mówieniu oraz
połykaniu pokarmów.
-utrata przytomności - rozległy udar mózgu powoduje uczucie senności, brak logiki w mowie, uratę świadomości prowadzącej aż do utraty przytomności.
Symptomy udaru mózgu mogą ulegać naprzemiennie nasileniu i osłabieniu, a następnie w ciągu kilkunastu godzin całkowicie ustępować, po czym ponownie się nasilać. Objawy, które samoistnie ustępują przed upływem doby, uważane są przez lekarzy za epizod przemijającego niedokrwienia mózgu. Każdy udar mózgu, nawet bezobjawowy jest bardzo niebezpieczny. Z tego powodu konieczne jest jak najszybsze wdrożenie leczenia szpitalnego. Komórki mózgu są bardzo uwrażliwione na niedotlenienie i zaczynają umierać zaledwie już po czterech minutach od chwili udaru. Z tego powodu leczenie powinno być wdrożone jak najszybciej, jednak nie później niż 2,5 godziny od momentu powstania udar mózgu. W przypadku wystąpienia udaru mózgu wdrożenie leczenia powinno nastąpić tak szybko jak to jest możliwe z uwag na to, że każda sekunda jest na wagę złota.
Zapobieganie udarowi mózgu
Ważne jest przede wszystkim unikanie chorób zwiększających ryzyko udaru, czyli miażdżycy, cukrzycy oraz nadciśnienia tętniczego. Konieczne jest ich wczesne wykrycie i odpowiednie leczenie.
Ponadto należy:
-ograniczyć stres,
-kontrolować ciśnienie tętnicze (nie powinno ono schodzić
poniżej 140/90 mm Hg, a u osób z cukrzycą
i chorobami nerek do 130/80 mm Hg),
-rzucić palenie,
-uprawiać regularną aktywność fizyczną,
-ograniczyć alkohol,
-kontrolować poziom cukru we krwi,
-utrzymywać masę ciała na stałym poziomie,
-odpowiednio się odżywiać.
Copyright 2019 – KENYS